Interim Constitutions in Post-Conflict Settings
ပဋိပက္ခအလွန် နောက်ခံအခြေအနေတွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲတည်ဆောက်ခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် အလွန်အမင်း ရှုပ်ထွေးခက်ခဲပါသည်။
အကြမ်းဖက်ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုများတွင် ပါဝင်လျက်ရှိသူများသည် အနည်းဆုံးအနေဖြင့် သဘောတရားအရ ပဋိပက္ခအလွန် နိုင်ငံတော်ကို (ပြန်လည်)မူဘောင်ကွပ်သတ်မှတ်၍ (ပြန်လည်)တည်ဆောက်ရန် တာဝန်ရှိပါသည်။ ကြားကာလ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများသည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခကို နိုင်ငံရေး ရည်မှန်းချက်များ အထမြောက်စေရန် နည်းလမ်းတစ်ရပ်အဖြစ် အသုံးချခြင်း မပြုရန်အလို့ငှာ တိုက်တွန်းနားချရန် ကြိုးပမ်းသည့် ‘နိုင်ငံရေး ညှိနှိုင်းသဘောတူညီမှု’ အသွင်သဏ္ဌာန်တစ်ရပ်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။
ဤစာတမ်းသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၄-၅ ရက်နေ့တွင် အီဒင်ဘာ့ဂ်တက္ကသိုလ်ဟောင်း၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သော အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲမှ ဆွေးနွေးချက်များကို မှတ်တမ်းတင်ပြုစုရေးသားထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းဆွေးနွေးပွဲကို International IDEA ၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အီဒင်ဘာ့ဂ်စင်တာနှင့် အီဒင်ဘာ့ဂ်တက္ကသိုလ်၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတရားမျှတမှုအကယ်ဒမီတို့ ပူးပေါင်းကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။
ဤအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲသည် ပဋိပက္ခအလွန် နောက်ခံအခြေအနေများအတွင်း ကြားကာလဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများရေးဆွဲရေးလုပ်ငန်းစဥ်၊ ဒီဇိုင်းပုံစံတို့နှင့် စပ်လျဥ်းပြီး ပညာရပ်စာပေများနှင့် မူဝါဒများအကြား လစ်ဟာချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် ရည်ရွယ်၍ ကမကထပြုဆောင်ရွက်သည့် ပထမခြေလှမ်းဖြစ်သည်။ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွင် မျှဝေခဲ့ကြသည့် အတွေ့အကြုံများနှင့် ဗဟုသုတအချက်အလက်များအပေါ် အခြေခံကာ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် International IDEA သည် ‘ကြားကာလဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများ - ငြိမ်းချမ်းရေးထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ဒီမိုကရေစီတည်ဆောက်ရေးနည်းလမ်းများ’ အမည်ရ မူဝါဒစာတမ်းတစ်စောင်ကို ရေးသားထုတ်ဝေထားပါသည်။
Constitution-building processes in post-conflict settings are exceedingly difficult undertakings.
Actors that have previously engaged in violent confrontation become responsible for the (re)framing and (re)building of the post-conflict state. Interim constitutions represent a form of ‘political settlement’ that seeks to dis-incentivise armed conflict as a means of pursuing political goals.
This report documents a workshop held on 4–5 December 2014 at Old College, Edinburgh, and hosted by International IDEA and the Edinburgh Centre for Constitutional Law in association with the Global Justice Academy, University of Edinburgh.
The workshop was the first step in an initiative that aimed to fill a gap in the policy and academic literature on the process and design of interim constitutions in conflict-affected settings. The experiences and knowledge shared in the workshop informed the development of a subsequent International IDEA Policy Paper, Interim Constitutions: Peacekeeping and Democracy-Building Tools.
Comments/Questions?