ASYMMETRIC TERRITORIAL ARRANGEMENTS IN DECENTRALIZED SYSTEMS
ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အသေးစိတ်လေ့လာချက် သည် ပြည်နယ်ဒေသတစ်ခုအပေါ် အခြားဒေသများနှင့် မတူကွဲပြားခြားနားစွာ ကိုင်တွယ်သည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ဥပဒေရေးရာ အစီအမံများမှထွက်ပေါ်လာသော မေးခွန်းများကို ဆွေးနွေးထားသည်။
ဤသို့ မတူကွဲပြားခြားနားစွာ ကိုယ်တွယ်မှုကို တစ်ခါတစ်ရံတွင် ''ဘက်မညီ/အချိုးမညီမှုပုံစံ'' ဟု ဖော်ပြထားသည်။ အချိုးမညီမှုပုံစံသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးရှိ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာအစီအမံများ၏ လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အသေးစိတ်လေ့လာချက် မှ ကောက်နှုတ်ထားသည့် အချိုးမညီမှုဥပမာများတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဂျမ်မူ နှင့် ကက်ရှမီးယား၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ အာချေး၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမှ ဘန်စမိုရိုဒေသ၊ ပါပူဝါနယူးဂီနီရှိ ဘူဂန်ဗေးလ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ မလေးရှားရှိ ဆာဗား နှင့် ဆာရာဝက်ခ် ဒေသ၊ တိမောလာစ်တီ ရှိ Oecusse ဒေသအရေးတို့ ပါဝင်သည်။
အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ဒေသတွင်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတည်ဆောက်ခြင်းဆိုင်ရာ မဲလ်ဘုန်းဖိုရမ် သည် Constitution Transformation Network (ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကွန်ရက်) နှင့် International IDEA တို့ ပူးပေါင်းစီစဥ်လုပ်ဆောင်သော စင်မြင့်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဒေသတစ်ဝှမ်းရှိ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတည်ဆောက်ခြင်းဆိုင်ရာ ပညာရှင်များနှင့် လက်တွေ့လုပ်ဆောင်သူများအား အတူတကွစုဝေးကာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို တစ်ကမ္ဘာလုံး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နားလည်နိုင်စေရန် အရေးကြီးသည့် အကြောင်းအရာများအပေါ် အတွေးအမြင်များ မျှဝေဖလှယ်နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်သည်။
ဤစာစဥ်များသည် မဲလ်ဘုန်းဖိုရမ်တွင် ဆွေးနွေးခဲ့သော အတွေးအမြင်များကို လွယ်လင့်တကူလက်လှမ်းမီသိရှိနိုင်စေရန် လက်တွေ့အခြေပြုနည်းလမ်းဖြင့် ထည့်သွင်းဆွေးနွေးထားသည်။
This issue of Constitutional INSIGHTS deals with the questions presented by constitutional or legal arrangements that treat one region of a state differently from others.
Differential treatment of this kind is sometimes described as ‘asymmetry’. Asymmetry is a feature of constitutional arrangements in all parts of the world. Examples of asymmetry on which this issue of Constitutional INSIGHTS draws include Jammu and Kashmir in India; Aceh in Indonesia; the Bangsamoro region in the Philippines; the Autonomous Region of Bougainville in Papua New Guinea; Sabah and Sarawak in Malaysia; and the Oecusse in Timor-Leste.
The Melbourne Forum on Constitution-Building in Asia and the Pacific is a platform co-organized by the Constitution Transformation Network and International IDEA. It brings together scholars and practitioners of constitution building from across the region, to share their perspectives on critical issues, as a contribution to global understanding of the field.
This series of publications captures insights from the Melbourne Forum in an accessible and practice-oriented format.